بررسی ارتباط پلی مورفیسم های rs۱۱۳۱۴۴۵ و rs۴۰۷۲۱۱۱ ژن مسیر التهابی اینترلوکین ۱۶ با بیماری آلزایمر دیررس در ایران

اهداف: بیماری آلزایمر شایع ترین نوع زوال عقلی در سنین پیری است که بروز آن با افزایش سن بیشتر می شود. تحقیقات نشان داده است که سیتوکین­ ها پروتیین ­هایی هستند که در مسیر­های التهابی نقش ایفا می ­کنند و میزان آن ها در بیماری های التهابی تغییر می­ کند. بر مبنای این واقعیت که بیماری آلزایمر یک بیماری التهابی است، می ­توان نتیجه گرفت که سیتوکین ­ها قادرند بر بروز این بیماری تأثیرگذار باشند. il-16، سیتوکینی است که نقش آن در پاره­ ای از بیماری ­های التهابی به اثبات رسیده است. این ژن یکی از ژن های کد کننده سیتوکین های مسیر التهابی است که می تواند در پاتولوژی التهابی مشاهده شده در اطراف پلاک های پیری ایجادشده در بیماری آلزایمر ایفای نقش کند و با پاتولوژی بیماری آلزایمر مرتبط باشد. براین اساس، هدف این مطالعه بررسی اثر دو پلی مورفیسم rs1131445 وrs4072111 از ژن il-16 بر خطر ابتلا به بیماری آلزایمر دیررس در جمعیت ایرانی بود. مواد و روش ها: در این مطالعه 144 فرد مبتلا به بیماری آلزایمر که علایم ابتلا به آلزایمر آنها توسط روان پزشک و براساس معیارهای مصاحبه بالینی تأیید شده بود، به عنوان گروه بیمار و 173 فرد سالم به شرط نداشتن بیماری روانی به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند. dna افراد به روش سالتینگ اوت استخراج شد و واکنش pcr برای تکثیر قطعه موردنظر با استفاده از پرایمرهای طراحی شده در شرایط اپتیمایزشده برای هر پلی مورفیسم انجام گرفت. محصول pcr در ابتدا برای تأیید عملکرد صحیح pcr با استفاده از روش الکتروفورز ژل پلی اکریلامید (page) کنترل شد. سپس محصول pcr با روش rflp  به کمک آنزیم محدودکننده موردنظر، بُرش داده شد و به کمک الکتروفورز ژل پلی اکریلامید، ژنوتیپ نمونه ها تعیین و ژنوتیپ افراد براساس روش pcr-rflp مشخص شد. برای تجزیه وتحلیل آماری داده های به دست آمده از نسخه 2/3/1 نرم افزار openepi و نسخه 11/5 نرم افزار spss استفاده شد. یافته ها: بررسی تحلیل آللی بین دو گروه جمعیت بیمار و سالم ضمن درنظرگرفتن فاصله اطمینان (95درصد=ci) و سطح معناداری 0/05 برای پلی مورفیسم rs1131445 نشان می دهد که رابطه آلل c با بیماری آلزایمر معنادار نبوده (0/656=p) و ژنوتیپ tc در مقایسه با ژنوتیپ tt، اختلاف معنادار آماری نشان نداده است (0/614=p). بااین حال بررسی تحلیل آللی برای پلی مورفیسم rs4072111، بین دو گروه جمعیت بیمار و سالم نشان می دهد که رابطه آلل t با بیماری معنادار است و این آلل در ایجاد بیماری نقش محافظتی دارد (0/008=p). علاو براین ژنوتیپ tc  به عنوان یک حالت محافظتی، رابطه معناداری را با بیماری نشان داد (0/007=p). نتیجه گیری: وجود پلی مورفیسم در برخی از ژن های مسیر التهابی، افراد را مستعد ابتلا به آلزایمر می کند. تغییرات ژنتیکی در توالی dna از ژن il-16  منجر به تغییر محصول سیتوکین یا تغییر فعالیت آنها می شود. معناداری ارتباط پلی مورفیسم rs4072111 و بیماری آلزایمر با پیش فرض این مطالعه مطابق بوده است و نقش احتمالی این پلی مورفیسم­ را در بیماری آلزایمر دیررس نشان می­ دهد. با وجود این، نبود ارتباط میان پلی مورفیسم rs1131445 و بیماری آلزایمر دیررس با توجه به کوچک بودن حجم نمونه قابل اثبات نیست و برای اثبات آن به حجم نمونه بزرگ تری نیاز است.